Skóra atopowa – jak ją pielęgnować i na czym polega atopowe zapalenie skóry?
Skóra atopowa, czyli dotknięta atopowym zapaleniem, to przewlekła dolegliwość, która charakteryzuje się suchością, zaczerwienieniem i swędzeniem. Osoby dotknięte AZS muszą pamiętać o konieczności właściwej pielęgnacji ciała, zwłaszcza o nawilżaniu skóry.
Pierwsze objawy atopowego zapalenia skóry mogą pojawić się już u niemowląt. Na twarzy, głowie, tułowiu i kończynach uwidaczniają się zmiany wysiękowe i strupy, które wymagają konsultacji dermatologicznej. Specjalista nie tylko zdiagnozuje problem, ale też wdroży odpowiednie leczenie i pielęgnację. Choroba może dawać pierwsze objawy również w dorosłości, nawet po ukończeniu 20 roku życia.
Charakterystyka skóry atopowej
Atopowe zapalenie skóry ma podłoże genetyczne. Niewielkie dawki alergenów zawartych w powietrzu lub pożywieniu wywołują nadmierną produkcję przeciwciał klasy IgE. Pojawia się wówczas silna reakcja alergiczna w postaci rumienia, charakterystycznych grudek i dokuczliwego świądu. Wysypka w tej postaci ma nieregularny kształt i występuje w różnych miejscach na ciele.
Uporczywe swędzenie, a co się z tym wiąże niekontrolowane drapanie może prowadzić do powstawania zmian w postaci tzw. przeczosów (widocznych drobnych linii i pęknięć naskórka). Przy przewlekłym i utrzymującym się stanie zapalnym często dochodzi do znacznego pogrubienia skóry i jej silnego rogowacenia, co daje efekt rybiej łuski. Z kolei ostra forma choroby wywołuje ogólny stan zapalny, któremu towarzyszy wzrost temperatury i powiększenie węzłów chłonnych.
AZS charakteryzuje się fazami zaostrzenia, kiedy pojawiają się zmiany oraz remisji, kiedy znikają i nie uwidaczniają się przez dłuższy czas. Najważniejsze, aby pamiętać, że skóra atopowa jest sucha, skłonna do podrażnień i alergii. Jej pielęgnacja musi być więc właściwie dobrana. Należy stosować delikatne kosmetyki, które zapewnią jej odpowiednie nawilżenie.
Pielęgnacja skóry atopowej
Skóra atopowa u dzieci i osób dorosłych jest niezwykle wrażliwa i wymaga odpowiedniego traktowania. Ważne jest jej oczyszczanie, które musi być jednocześnie delikatne i skuteczne, ponieważ łatwo dochodzi do nadkażeń bakteryjnych. Zbyt silne środki myjące mogą wywoływać podrażnienia, nadmierne wysuszenie, a nawet reakcję alergiczną. Cera atopowa nie ma warstwy wystarczająco ochronnej przed szkodliwymi czynnikami ze świata zewnętrznego, dlatego podstawą jest odpowiednie nawilżanie, które odbudowuje warstwę lipidową. Najlepszym wyborem są dostępne w aptekach kosmetyki i środki higieniczne przeznaczone do tego typu skóry.
Ważny jest również sposób przeprowadzania codziennych zabiegów pielęgnacyjnych i przestrzeganie odpowiednich zasad higieny. Wybierając ubrania czy pościel, należy unikać szorstkich i sztucznych tkanin – najlepiej sprawdza się delikatna i przewiewna bawełna. Ważne są także zasady mycia się i brania kąpieli. Nie jest wskazana zbyt gorąca woda – najlepiej, aby była przyjemnie ciepła lub letnia. Osoby zmagające się z AZS nie powinny również używać zwykłego mydła. Warto zastąpić je preparatami myjącymi, które nie wysuszają skóry. Nie należy też dopuszczać do sytuacji, w których dziecko ze skórą atopową przebywa w wodzie z mydlinami. Kąpiel nie może trwać dłużej niż 15 minut.
Po wyjściu z wanny czy spod prysznica ciało należy delikatnie osuszyć, przykładając do niego ręcznik i nałożyć odpowiedni preparat nawilżający, który zabezpieczy naskórek przed działaniem czynników zewnętrznych.
Wielu dermatologów radzi, aby unikać zbyt częstych kąpieli, które są niewskazane dla skóry atopowej. Dobrze jest robić trzydniowe przerwy. Jeżeli w środowisku osoby chorej woda jest twarda i chlorowana, można nakładać natłuszczający balsam również przed kąpielą.
Skóra atopowa – czego unikać?
Skóra atopowa jest bardzo wymagająca i na wiele codziennych sytuacji reaguje podrażnieniem, swędzeniem lub nawet nawrotem choroby w postaci wysypki. Warto więc wyrobić sobie odpowiednie nawyki np. ulubione perfumy rozpylać wyłącznie na ubranie, zrezygnować z ciężkiej biżuterii, a przede wszystkim do codziennej pielęgnacji wybierać tylko sprawdzone i przeznaczone do tego typu skóry kremy, mydła i żele pod prysznic.
W upalne, słoneczne dni należy stosować filtry ochronne o wysokim SPF i zakrywać możliwie duże powierzchnie ciała, najlepiej jasnymi, przewiewnymi tkaninami. Drażniąco i wysuszająco działa również nadmierne pocenie się, stąd konieczność dbania o higienę, zwłaszcza po wysiłku fizycznym. Nie są też wskazane sauny i baseny z chlorowaną wodą. Skórę atopową podrażnić może nawet nagła zmiana temperatury, np. wsiadanie do silnie klimatyzowanego samochodu lub tramwaju. Problem pogłębia też silny stres.
W przypadku uporczywego uczucia suchości skóry warto stosować balsamy nawilżające nawet kilka razy dziennie.
Bibliografia:
1. H. Błaszczyk, A. Zalewska-Janowska, Atopowe zapalenie skóry, [w:] Choroby skóry, Warszawa 2009.
2. E. Waszczykowska, Atopowe zapalenie skóry – postępowanie lecznicze, Przegląd Alergologiczny 2004, nr 1.
3. Choroby wewnętrzne, A. Szczeklik (red.), Medycyna Praktyczna, Kraków 2005.
