Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci to przewlekła choroba dermatologiczna, która wymaga kompleksowego podejścia. Rodzice często mają pytania dotyczące przyczyn, objawów, pielęgnacji i leczenia tej dolegliwości. Poniżej zebraliśmy odpowiedzi na te najczęściej zadawane – dzięki nim dowiesz się, jak skutecznie wspierać dziecko z AZS oraz jakie kroki podjąć, by złagodzić symptomy oraz poprawić jakość życia małego pacjenta lub pacjentki.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba o podłożu alergicznym, która dotyka nawet 20% dzieci. Objawia się stanem zapalnym skóry, suchością i uporczywym świądem. AZS zwykle rozwija się w pierwszych miesiącach życia i charakteryzuje się naprzemiennymi okresami zaostrzeń i remisji.
U niemowląt AZS często zaczyna się od wysypki na twarzy, szczególnie na policzkach i czole. Zmiany mogą obejmować także skórę głowy i okolice za uszami. U starszych dzieci zmiany skórne pojawiają się najczęściej w zgięciach łokciowych, pod kolanami lub na nadgarstkach. Charakterystyczne są także: sucha skóra, grudki oraz uporczywy świąd.
AZS to choroba przewlekła, której nie można w pełni wyleczyć. Jednak odpowiednia pielęgnacja skóry, unikanie czynników drażniących i stosowanie zaleconego leczenia mogą znacznie złagodzić objawy i wydłużyć okresy remisji.
Atopowe zapalenie skóry ma silne podłoże genetyczne. Jeśli jedno z rodziców cierpi na AZS lub inne choroby atopowe (np. astmę), ryzyko wystąpienia choroby u dziecka wzrasta do 30%. Jeżeli zarówno matka, jak i ojciec ma AZS, ryzyko wynosi nawet 70%.
Nie zawsze. Chociaż wiele dzieci z AZS ma skłonność do alergii pokarmowych lub wziewnych, nie u każdego pacjenta występuje taki związek. Warto jednak obserwować reakcje malucha na różne alergeny i w razie potrzeby wykonać odpowiednie testy.
Najczęściej zaleca się testy skórne punktowe oraz badania krwi w kierunku specyficznych przeciwciał IgE. W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej pomocna może być dieta eliminacyjna prowadzona pod nadzorem lekarza.
Emolienty należy stosować kilka razy dziennie, zwłaszcza po kąpieli, aby odbudować barierę ochronną skóry i zmniejszyć jej suchość. Produkty takie jak Cetaphil PRO Itch Control Balsam do nawilżania twarzy i ciała doskonale się sprawdzają dzięki właściwościom nawilżającym i łagodzącym świąd.
Oprócz emolientów warto stosować preparaty zawierające substancje przeciwzapalne i regenerujące, np. pantenol lub alantoinę. W przypadku zaostrzeń lekarz może zalecić miejscowe leki przeciwzapalne.
Kąpiele są ważnym elementem pielęgnacji skóry atopowej, ale muszą być krótkie – maksymalnie 5–10 minut – a temperatura wody nie powinna przekraczać 37°C. Do mycia warto używać delikatnych emulsji, takich jak Cetaphil PRO Itch Control Emulsja do mycia.
Kosmetyków zawierających substancje zapachowe, barwniki oraz konserwanty mogące podrażnić skórę dziecka.
Naturalne metody mogą wspierać pielęgnację skóry atopowej, ale nie zastąpią profesjonalnych preparatów dermatologicznych. Kąpiel w krochmalu może łagodzić podrażnienia, a olej z wiesiołka działa regenerująco.
Leczenie farmakologiczne jest konieczne w przypadku ciężkich zaostrzeń objawów, gdy pielęgnacja skóry i domowe sposoby nie przynoszą ulgi. Lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych lub miejscowych glikokortykosteroidów o działaniu przeciwzapalnym.
Najczęściej stosowane leki to przeciwhistaminowe (łagodzą świąd) oraz glikokortykosteroidy (działają przeciwzapalnie). W przypadku dzieci zaleca się ostrożne stosowanie sterydów ze względu na ryzyko skutków ubocznych. Alternatywą mogą być maści immunosupresyjne, które są bezpieczniejsze przy długotrwałym stosowaniu.
Dieta eliminacyjna jest wskazana tylko wtedy, gdy alergia pokarmowa została potwierdzona testami alergologicznymi oraz klinicznymi objawami po spożyciu danego produktu. Najczęściej eliminowane produkty to: mleko krowie, jaja kurze, pszenica, soja oraz orzeszki ziemne. Ważne jest zastąpienie wykluczonych produktów alternatywami bogatymi w składniki odżywcze.