Rola alkoholu w kosmetykach – dlaczego nie trzeba go unikać?
Wiele osób sądzi, że każdy kosmetyk z alkoholem będzie wysuszał lub podrażniał skórę. W rzeczywistości istnieje kilka różnych jego rodzajów stosowanych w formułach kosmetyków – niektóre z nich mogą wysuszać skórę w pewnych warunkach, ale inne wręcz pomagają w pielęgnacji. Poznaj fakty i mity na temat alkoholu w kosmetykach. Dowiedz się, jak świadomie wybierać i stosować produkty zawierające ten składnik.
Alkohol w kosmetykach – fakty i mity
Negatywne podejście do alkoholu w kosmetykach wynika głównie z obaw przed przesuszeniem i podrażnieniami skóry. Rzeczywiście, alkohol etylowy (etanol) w dużym stężeniu może działać drażniąco – stąd narodził się mit, że każdy alkohol w kosmetykach szkodzi. Faktem jest jednak, że określenie „alkohol” w składzie odnosi się do różnych substancji o odmiennym działaniu. Nie każda z nich to wysuszający etanol – niektóre pełnią wręcz funkcje nawilżające i łagodzące. Warto zatem przyjrzeć się, jakie rodzaje alkoholu są używane w kosmetykach i jaki mają wpływ na skórę.
Rodzaje alkoholi stosowanych w kosmetykach
Termin „alkohol” w kosmetyce obejmuje dwie główne grupy związków: alkohole niskocząsteczkowe oraz tzw. alkohole tłuszczowe. Niskocząsteczkowe alkohole (np. alkohol etylowy, alkohol denaturowany) są lotne i szybko odparowują z powierzchni skóry. Dodaje się je do niektórych kosmetyków, ponieważ ułatwiają wchłanianie składników aktywnych i nadają preparatom lżejszą konsystencję. Ich wadą jest jednak to, że w wysokim stężeniu mogą usuwać naturalną warstwę lipidową naskórka, powodując przesuszenie.
Alkohole tłuszczowe (np. cetylowy, stearylowy, cetearylowy) to zupełnie inna grupa związków. Mają większe cząsteczki o tłuszczowej strukturze, dzięki czemu nie odparowują, lecz pozostają na skórze, tworząc warstwę ochronną. Te substancje są często pozyskiwane z naturalnych tłuszczów (np. olejów roślinnych) i w kosmetykach pełnią głównie funkcje nawilżające oraz stabilizujące konsystencję produktu. Alkohole tłuszczowe nie działają drażniąco – przeciwnie, potrafią ograniczać utratę wody z naskórka i zmiękczać skórę.
Alkohole tłuszczowe – świetni nawilżacze i emulgatory
Substancje takie jak cetyl alcohol czy stearyl alcohol pełnią w kosmetykach funkcję emolientów i emulgatorów – zmiękczają naskórek i umożliwiają połączenie fazy wodnej z olejową w stabilną emulsję. Dzięki nim kremy i balsamy zyskują przyjemną konsystencję i łatwo rozprowadzają się na skórze. Tworzą też na powierzchni naskórka cienką warstwę ochronną, która zapobiega utracie wilgoci – zamiast wysuszać, pomagają utrzymać prawidłowe nawilżenie skóry. Jeśli zatem w składzie kosmetyku widzisz alkohol cetylowy lub stearylowy, nie należy się go obawiać – składniki te pozytywnie wpływają na właściwości pielęgnacyjne produktu.
Alkohol etylowy – środek pomocniczy czy szkodliwy składnik?
Alkohol etylowy (etanol), często oznaczany na etykietach jako Alcohol Denat., budzi najwięcej kontrowersji. Producenci dodają go do kosmetyków m.in. po to, by poprawić wchłanianie innych składników aktywnych, zapobiec rozwojowi mikroorganizmów w produkcie lub nadać formule lżejszą, nietłustą konsystencję. W kosmetykach do cery tłustej i trądzikowej niewielki dodatek etanolu może być korzystny – działa odtłuszczająco i antyseptycznie, daje uczucie odświeżenia, dzięki czemu tonik czy żel zawierający alkohol etylowy pomaga redukować nadmiar sebum.
Z drugiej strony, w przypadku cery wrażliwej, suchej czy uszkodzonej wysoka zawartość alkoholu etylowego w kosmetyku bywa niewskazana. Etanol zastosowany w dużym stężeniu może naruszyć barierę hydrolipidową skóry, powodując ściągnięcie, łuszczenie się lub podrażnienie. Kluczowy jest umiar i kontekst – alkohol etylowy wysoko w składzie (na samym początku listy składników) powinien wzbudzić ostrożność u osób z wrażliwą skórą. Jednak jego obecność na dalszej pozycji, w niewielkiej ilości, często nie stanowi zagrożenia, zwłaszcza gdy kosmetyk zawiera też wiele substancji nawilżających i łagodzących.
Jak mądrze korzystać z kosmetyków zawierających alkohol?
Kosmetyki z alkoholem można bezpiecznie włączyć do pielęgnacji, jeśli podejdziesz do tego świadomie. Przede wszystkim warto czytać składy kosmetyków i zwracać uwagę, jaki rodzaj alkoholu się w nich znajduje. Jeżeli na etykiecie toniku do twarzy wysoko w składzie widnieje Alcohol Denat. lub ethyl alcohol, a masz skórę suchą lub wrażliwą, lepiej zachowaj ostrożność. Krem lub balsam z cetearyl alcohol czy cetyl alcohol można natomiast stosować bez obaw o wysuszenie, ponieważ to składniki o działaniu nawilżającym.
Warto także ocenić miejsce alkoholu na liście składników (INCI) – im wyżej dany składnik figuruje na liście, tym większe jest jego stężenie w kosmetyku. Jeśli więc alkohol etylowy znajduje się na samym początku składu, oznacza to, że jest go dużo, co potencjalnie zwiększa ryzyko podrażnień. Kiedy jednak alkohol (zwłaszcza tłuszczowy) pojawia się pod koniec listy i jest go niewiele, prawdopodobnie pełni jedynie funkcję pomocniczą, nie wpływając negatywnie na skórę. Zawsze też warto obserwować reakcje własnej cery – jeśli jakiś kosmetyk z alkoholem powoduje u Ciebie podrażnienia, lepiej poszukać innej formuły, bardziej dopasowanej do potrzeb skóry.
Cetaphil EM Emulsja micelarna do mycia – łagodny kosmetyk z alkoholem w składzie
Dobrym przykładem produktu zawierającego w składzie alkohol, a jednocześnie łagodnego dla skóry, jest Cetaphil EM Emulsja micelarna do mycia. Jego formuła zawiera alkohole tłuszczowe – alkohol cetylowy i stearylowy – które pełnią funkcję emulgatorów i substancji nawilżających. Dzięki nim emulsja ma aksamitną konsystencję, skutecznie oczyszcza skórę, a przy tym nie narusza jej bariery hydrolipidowej.
Co ważne, Cetaphil EM Emulsja micelarna do mycia nie zawiera wysuszającego etanolu. Jej receptura opiera się na łagodnych składnikach myjących i nawilżających, dlatego produkt jest polecany także osobom o wrażliwej, suchej skórze. Przykład tego kosmetyku pokazuje, że obecność alkoholu cetylowego lub stearylowego w składzie nie jest powodem do obaw – przeciwnie, to dzięki nim formuła ma właściwości pielęgnacyjne i pozostaje bezpieczna do codziennego stosowania.
Najczęściej zadawane pytania
Czy alkohol w kosmetykach jest zawsze szkodliwy dla skóry?
Nie, nie każdy alkohol w kosmetykach szkodzi. Wszystko zależy od rodzaju tej substancji i jej stężenia w formule. Proste alkohole (np. etanol) w dużych ilościach mogą przesuszać i podrażniać skórę, alkohole tłuszczowe (np. cetylowy, stearylowy) działają z kolei nawilżająco i ochronnie. Nie należy więc bać się wszystkich „alkoholi”.
Jak rozpoznać rodzaj alkoholu w składzie kosmetyku?
Najłatwiej po nazwie składnika na liście INCI. Alcohol, Alcohol Denat. i Ethanol to alkohole niskocząsteczkowe (wysuszające), natomiast nazwy takie jak Cetyl Alcohol, Stearyl Alcohol czy Cetearyl Alcohol oznaczają alkohole tłuszczowe o działaniu nawilżającym.
Czy powinno się unikać kosmetyków z alkoholem etylowym?
Niekoniecznie. Wszystko zależy od typu cery. Osoby o skórze wrażliwej czy suchej powinny unikać kosmetyków, w których etanol figuruje wysoko w składzie. Przy cerze tłustej niewielki dodatek alkoholu etylowego może pomóc w regulacji nadmiaru sebum.
Czy dermokosmetyki Cetaphil zawierają alkohole?
Dermokosmetyki Cetaphil są opracowane z myślą o skórze wrażliwej, dlatego ich formuły nie zawierają wysokich stężeń alkoholu etylowego, który mógłby podrażniać. Jeśli w składzie któregoś z produktów Cetaphil widnieje „alkohol”, jest to zwykle alkohol tłuszczowy (np. cetearylowy) dodany w celu uzyskania odpowiedniej konsystencji oraz działania nawilżającego. Formuły Cetaphil bazują na łagodnych, bezpiecznych dla skóry składnikach i są przebadane dermatologicznie, co minimalizuje ryzyko podrażnień.
